Lekua: Armiñako koba

Armiña haitzuloa Gazteluko Atxa mendiaren hego-mendebaldeko magalean dago, Lekeitio-Markina errepidearen oinean. Gaur egungo sarbidea 1882an ireki zuten, errepide hori eraikitzeko lanetan. Haitzuloa bi burdin hesiz babestuta dago: 1) bat sarreran, errepidearen ondoan; 2) eta beste bat barrualdean, dagoen saguzarren kolonia babesteko. Barruko hesia igaro ondoren, Atxurra haitzuloarekin lotzen da, Laminak sistema espeleologikoaren parte osatuz.

Lehen aztarna paleontologikoak, haitzuloetako hartzarenak, Jose María Solano Eulatek eta Ramón Adán de Yarza geologoek aurkitu zituzten 1882an. Geroago, 1912an, A. Galvez Cañerok jarduera erregularragoak egin zituen, baina ez dira asko ezagutzen, argitalpenik ez zelako izan. Elur-oreinaren presentziari buruzko aipamenak baino ez daude, Madeleine aldiko balizko okupazioarekin lotzen dituztenak.

2016 eta 2017 artean, haitzuloaren ebaluazio arkeologikoa egin zen, Diego Garatek zuzenduta, gela nagusian 6 m2-ko azaleran. Induskatutako betelan gehiena antzua izan zen, aztarna arkeologiko eta faunistikorik gabea. Hala ere, IV. geruzan hainbat hezur-aztarna eta harrizko erreminta berreskuratu ziren, su txiki bati eta koloratzaile-orban bati (okrea) lotuta agertzen zirenak. Ikertzaileen arabera, aztarnok, iraupen laburreko barne-okupazio bati dagozkio, eta ez dute zerikusirik biziraupen-jarduerekin ezta artea gauzatzearen uneekin.